Πολλοί από εμάς σκέφτονται ότι η μύτη δεν είναι " ζωτικό όργανο ".
Η ρινική σας κοιλότητα ενώνεται με το εσωτερικό μέρος του αυτιού. Αυτό γίνεται μέσω μίας μικρής λεπτής σωλήνας που ονομάζεται ευσταχιανή σάλπιγγα. Αυτή αποτελεί την επικοινωνία μεταξύ αυτιού και ρινικής κοιλότητας στο πάνω μέρος του φάρυγγα. Η ύπαρξή της είναι ο λόγος για τον οποίο όταν έχουμε κάποια μόλυνση στον φάρυγγα αισθανόμαστε να επηρεάζεται και η ακοή μας (βουλωμένα αυτιά) ή μερικές φορές καταλήγουμε σε ωτίτιδα. Οι ευσταχιανές σάλπιγγες ρυθμίζουν την πίεση του αέρα μέσα στο έσω αυτί σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον.
Δεν είναι εφικτό να αναπνέει κάποιος από το στόμα και ταυτόχρονα η γλώσσα του να "αναπαύεται" στον ουρανίσκο. Για να αναπνεύσει πρέπει το στόμα να είναι ανοιχτό κι η γλώσσα πέφτει στο πάτωμα του στόματος. Αυτό είναι προβληματικό, ιδιαίτερα στα παιδιά καθώς η γλώσσα παύει να είναι η " μήτρα " για την άνω γνάθο και τα δόντια ( Flutter, 2006 ).
Είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων που αναπνέουν από το στόμα η στενή κι υψηλή υπερώα ( ουρανίσκος ), η μικρότερη του φυσιολογικού ανάπτυξη της άνω γνάθου και εμφανίζουν στενό πρόσωπο, συνωστισμό των δοντιών και κακή ευθυγράμμιση των γνάθων. ( Sinha and Guillerminault, 2010 ). Κατά τη στοματική αναπνοή η κάτω γνάθος παρουσιάζει κίνηση προς τα κάτω και προς τα πίσω, πράγμα το οποίο συνεισφέρει έτι περισσότερο στην κακή ευθυγράμμιση και στην ανάπτυξη μακρύ προσώπου. Πειράματα έχουν δείξει ότι η κάτω γνάθος μπορεί να λάβει διαφορετικές θέσεις κατά τη στοματική αναπνοή, αλλά δεν είναι σκοπός του παρόντος άρθρου η καταγραφή αυτών των λεπτομερειών.
Είναι σχετικά συνηθισμένο οι αναπνέοντες από το στόμα να " ρίχνουν " το κεφάλι προς τα πίσω ώστε να ανοίξουν τον αεραγωγό και να μεγιστοποιήσουν την πρόσληψη αέρα. Αυτό γίνεται διότι η στοματική αναπνοή είναι λιγότερο αποδοτική σε σχέση με τη ρινική αναπνοή για την εισαγωγή του οξυγόνου στους πνεύμονες και στην κυκλοφορία του αίματος. Ωστόσο, δεν υπάρχει στρέβλωση σε ένα μέρος του σώματος που να μην αντανακλά σε όλο το σώμα.
Ενα κοινό παράπονο των ανθρώπων που αναπνέουν χρονίως από το στόμα είναι το στεγνό στόμα. Μειώνεται η παραγωγή και ταυτόχρονα αυξάνεται η εξάτμιση του σάλιου. Το σάλιο έχει σημαντικό ρόλο στον αυτοκαθαρισμό του στόματος, ουδετεροποιώντας τα οξέα και " ξεπλένοντας " τα βακτήρια. Η μειωμένη ροή του σάλιου αυξάνει την πιθανότητα για την εμφάνιση τερηδόνας και περιοδοντικών νόσων όπως και κακής αναπνοής ( Motta et al., 2011 ).
Η στοματική αναπνοή ΔΕΝ είναι αποδεκτό υποκατάστατο της αναπνοής από τη μύτη!
Ιδίως στα παιδιά αν δε διορθωθεί μπορεί και συνήθως το κάνει να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα στην ανάπτυξη του κρανίου, των γνάθων κι εντέλει όλου στου σώματος.
Μην ξεχνάμε πως όταν γεννιόμαστε αναπνέουμε αποκλειστικά από τη μύτη λόγω της ανατομίας του στόματος στα νεογέννητα!
Ενα πολύ ωραίο βιβλίο που διαβάζεται ευχάριστα θα βρείτε στο παρακάτω λινκ. Γραμμένο από τον George Catlin το 1870 περιγράφει τις παρατηρήσεις που έκανε στους αυτόχθονες πληθυσμούς της αμερικανικής ηπείρου. Ο τίτλος του βιβλίου είναι " Shut your mouth and save your life ".
http://www.buteyko.ie/images/pdf/Shut_your_mouth.pdf
Πολλές φορές οι ειδικοί παρασυρόμαστε στην εξέταση του ασθενούς μας και παραβλέπουμε κάποια πράγματα που είναι σημαντικά. Οι γονείς είναι αυτοί που γνωρίζουν καλύτερα από όλους το παιδί τους και τις συνήθειές του. Ακόμη και στην εξέταση ρουτίνας από τον παιδίατρο ή τον οδοντίατρο πρέπει να αναφέρουν τι έχουν παρατηρήσει. Η έγκαιρη διάγνωση της στοματικής αναπνοής κι η αντιμετώπιση της είναι ανεκτίμητο δώρο στα παιδιά μας.
Για όποιον ενδιαφέρεται για περισσότερες πληροφορίες μπορεί να κοιτάξει και τα παρακάτω. Είναι όμως καθαρά επιστημονικές εργασίες και πολύ πιθανόν όχι κι ιδιαίτερα ευχάριστες στην ανάγνωση για μη ιατρούς.
Flutter, J. 2006. The negative effect of mouth breathing o the body and development of the child. International Journal of Orthodontics 17, 2: 31-37. Accessed March 17, 2016: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16881376
Για να κατανοήσουμε τη σπουδαιότητά της αρκεί να περάσουμε ένα βαρύ κρυολόγημα! Η ρινική συμφόρηση κι η καταρροή επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής, τα επίπεδα ενέργειας, την ικανότητα αναπνοής και τον ύπνο.
Λίγα λόγια για την ανατομία της μύτης, μας ενδιαφέρει κυρίως το εσωτερικό της....
Ανατομικά η μύτη σας χωρίζεται σε δύο μέρη. Το εξωτερικό μέρος και το εσωτερικό. Το εξωτερικό είναι η κατασκευή εκείνη που προεξέχει από το πρόσωπό σας. Το εσωτερικό είναι τα στοιχεία εκείνα που καλύπτονται από το εξωτερικό μέρος και εισχωρούν στην κοιλότητα του προσώπου.
Η εσωτερική κοιλότητα της μύτης.
Το εσωτερικό μέρος της μύτης επεκτείνεται βαθιά μέσα από τα οστά του κρανίου, ενώνεται με τα ιγμόρια, που είναι οστέινες κοιλότητες στο κεντρικό σας πρόσωπο και καταλήγει μέχρι τον φάρυγγα. Όλη αυτή η κατασκευή χωρίζεται στα δύο με ένα κάθετο τοίχωμα που ονομάζεται διάφραγμα. Πρόκειται για το τοίχωμα που διαχωρίζει τα δύο ρουθούνια σας και το οποίο επεκτείνεται μέχρι βαθιά στην ρινική κοιλότητα.
Η αίσθηση της οσμής έχει να κάνει με ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον, που μεταφέρονται με τον αέρα μέσα στην μύτη μας και ανιχνεύονται από εκατομμύρια μικρά νεύρα, τα οποία βρίσκονται στην πάνω επιφάνεια της κοιλότητας της μύτης. Αυτά τα νεύρα οδηγούν τα ερεθίσματα στον εγκέφαλο, ο οποίος είναι σε θέση να αναγνωρίσει τις οσμές ανάμεσα σε χιλιάδες από αυτές. Κάποια άτομα έχουν εξαιρετικά ανεπτυγμένη την αίσθηση της οσμής και κάποια άλλα υποφέρουν από ανοσμία, δηλαδή από απώλεια της αίσθησης της οσμής.
Η αίσθηση της οσμής έχει να κάνει με ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον, που μεταφέρονται με τον αέρα μέσα στην μύτη μας και ανιχνεύονται από εκατομμύρια μικρά νεύρα, τα οποία βρίσκονται στην πάνω επιφάνεια της κοιλότητας της μύτης. Αυτά τα νεύρα οδηγούν τα ερεθίσματα στον εγκέφαλο, ο οποίος είναι σε θέση να αναγνωρίσει τις οσμές ανάμεσα σε χιλιάδες από αυτές. Κάποια άτομα έχουν εξαιρετικά ανεπτυγμένη την αίσθηση της οσμής και κάποια άλλα υποφέρουν από ανοσμία, δηλαδή από απώλεια της αίσθησης της οσμής.
Ο ρόλος της μύτης στην αναπνοή
Εχει την ιδιότητα να προσλαμβάνει τον αέρα από το εξωτερικό περιβάλλον, να λειτουργεί σαν φίλτρο, που τον καθαρίζει από διάφορα σωματίδια και να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του, πριν αυτός περάσει στους πνεύμονες. Οι τρίχες που βρίσκονται στα ρουθούνια σας χρησιμεύουν για να συγκρατούν τη σκόνη και μικροσκοπικά σωματίδια. Άλλα τέτοια σωματίδια φιλτράρονται σε ακόμα πιο εσωτερικό επίπεδο στη μύτη. Επίσης η ρινική κοιλότητα έχει πολλές πτυχώσεις, που χρησιμεύουν ώστε να στροβιλίζεται ο αέρας γύρω από αυτές και κατά αυτό τον τρόπο να έχει το χρόνο να θερμανθεί και να υγρανθεί, όσο χρειάζεται, πριν φτάσει στους πνεύμονες. Αυτές πτυχώσεις ονομάζονται ρινικές κόγχες.
Μία άλλη ανατομική μονάδα μέσα στην ρινική κοιλότητα είναι τα ιγμόρια. Αυτά είναι κοιλότητες που επικοινωνούν με τη ρινική κοιλότητα και είναι καλυμμένες από βλεννογόνο (η μεμβράνη που καλύπτει εσωτερικά την μύτη). Αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στην ύγρανση και θέρμανση του αέρα. Επίσης επειδή είναι κενές περιοχές μειώνουν το βάρος του κεφαλιού και συμμετέχουν στη χροιά της φωνής.
Η ρινική σας κοιλότητα ενώνεται με το εσωτερικό μέρος του αυτιού. Αυτό γίνεται μέσω μίας μικρής λεπτής σωλήνας που ονομάζεται ευσταχιανή σάλπιγγα. Αυτή αποτελεί την επικοινωνία μεταξύ αυτιού και ρινικής κοιλότητας στο πάνω μέρος του φάρυγγα. Η ύπαρξή της είναι ο λόγος για τον οποίο όταν έχουμε κάποια μόλυνση στον φάρυγγα αισθανόμαστε να επηρεάζεται και η ακοή μας (βουλωμένα αυτιά) ή μερικές φορές καταλήγουμε σε ωτίτιδα. Οι ευσταχιανές σάλπιγγες ρυθμίζουν την πίεση του αέρα μέσα στο έσω αυτί σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον.
Η αναπνοή
Πέρα από την απλά " βουλωμένη " μύτη η απόφραξη των ρινικών αεραγωγών αν παραμείνει χωρίς θεραπεία είναι η πρωταρχική αιτία για τη χρόνια στοματική αναπνοή. Αυτή έχει συνδεθεί με επιβλαβείς συνέπειες στην υγεία των παιδιών και των ενηλίκων. (Page & Mahoney, 2010).
Η στοματική αναπνοή δεν είναι τόσο αθώα όσο θέλουν πολλοί να νομίζουν. Αν κι είναι φυσιολογικό να αναπνέουμε μερικώς από το στόμα κατά την ομιλία ή για τη μεγιστοποίηση της πρόσληψης αέρα όταν είναι αναγκαίο ( πχ κατά την άσκηση ), το στόμα δεν είναι φτιαγμένο για να συμμετέχει στη φυσιολογική αναπνοή. Η λειτουργία της στοματικής κοιλότητας έχει να κάνει πρωταρχικά με την ομιλία και την πρόσληψη τροφής. Στην αναπνοή συμμετέχει όταν δεν είναι εφικτή η ρινική αναπνοή.
Υπάρχει μιά σειρά από εν δυνάμει βλαβερές συνέπειες στην υγεία που συνδέονται με τη στοματική αναπνοή. Η αναπνοή από το στόμα αντί της μύτης καταστρέφει την ισορροπία ανάμεσα στην ανατομία και τη λειτουργία της στοματικής κοιλότητας. Αν δε θεραπευτεί μπορούν να εξελιχθούν ανωμαλίες στην ανάπτυξη του κροταφογναθικού συμπλέγματος, οδοντικά κι ορθοδοντικά προβλήματα, αλλαγές στο σκελετό και τη στάση του σώματος, δυσκολία στον ύπνο, κρίσεις άσθματος κλπ.
Η έρευνα δείχνει ότι η στοματική αναπνοή μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη του προσώπου και των γνάθων αλλάζοντας τη φυσιολογική θέση της γλώσσας και της κάτω γνάθου. Οταν η αναπνοή γίνεται φυσιολογικά από τη μύτη, το στόμα συνήθως παραμένει κλειστό με τη γλώσσα να βρίσκεται σε επαφή με τον ουρανίσκο. Σε αυτή τη θέση η γλώσσα εξασκεί πλάγιες δυνάμεις οι οποίες βοηθούν στην μορφοποίηση της γνάθου. Τα δόντια ανατέλλουν " γύρω " από τη γλώσσα δημιουργώντας ένα υγιές, φυσιολογικό τόξο. ( Flutter, 2006 : Page & Mahoney, 2010).
Είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων που αναπνέουν από το στόμα η στενή κι υψηλή υπερώα ( ουρανίσκος ), η μικρότερη του φυσιολογικού ανάπτυξη της άνω γνάθου και εμφανίζουν στενό πρόσωπο, συνωστισμό των δοντιών και κακή ευθυγράμμιση των γνάθων. ( Sinha and Guillerminault, 2010 ). Κατά τη στοματική αναπνοή η κάτω γνάθος παρουσιάζει κίνηση προς τα κάτω και προς τα πίσω, πράγμα το οποίο συνεισφέρει έτι περισσότερο στην κακή ευθυγράμμιση και στην ανάπτυξη μακρύ προσώπου. Πειράματα έχουν δείξει ότι η κάτω γνάθος μπορεί να λάβει διαφορετικές θέσεις κατά τη στοματική αναπνοή, αλλά δεν είναι σκοπός του παρόντος άρθρου η καταγραφή αυτών των λεπτομερειών.
Είναι σχετικά συνηθισμένο οι αναπνέοντες από το στόμα να " ρίχνουν " το κεφάλι προς τα πίσω ώστε να ανοίξουν τον αεραγωγό και να μεγιστοποιήσουν την πρόσληψη αέρα. Αυτό γίνεται διότι η στοματική αναπνοή είναι λιγότερο αποδοτική σε σχέση με τη ρινική αναπνοή για την εισαγωγή του οξυγόνου στους πνεύμονες και στην κυκλοφορία του αίματος. Ωστόσο, δεν υπάρχει στρέβλωση σε ένα μέρος του σώματος που να μην αντανακλά σε όλο το σώμα.
Ενα κοινό παράπονο των ανθρώπων που αναπνέουν χρονίως από το στόμα είναι το στεγνό στόμα. Μειώνεται η παραγωγή και ταυτόχρονα αυξάνεται η εξάτμιση του σάλιου. Το σάλιο έχει σημαντικό ρόλο στον αυτοκαθαρισμό του στόματος, ουδετεροποιώντας τα οξέα και " ξεπλένοντας " τα βακτήρια. Η μειωμένη ροή του σάλιου αυξάνει την πιθανότητα για την εμφάνιση τερηδόνας και περιοδοντικών νόσων όπως και κακής αναπνοής ( Motta et al., 2011 ).
Η στοματική αναπνοή ΔΕΝ είναι αποδεκτό υποκατάστατο της αναπνοής από τη μύτη!
Ιδίως στα παιδιά αν δε διορθωθεί μπορεί και συνήθως το κάνει να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα στην ανάπτυξη του κρανίου, των γνάθων κι εντέλει όλου στου σώματος.
Μην ξεχνάμε πως όταν γεννιόμαστε αναπνέουμε αποκλειστικά από τη μύτη λόγω της ανατομίας του στόματος στα νεογέννητα!
Ενα πολύ ωραίο βιβλίο που διαβάζεται ευχάριστα θα βρείτε στο παρακάτω λινκ. Γραμμένο από τον George Catlin το 1870 περιγράφει τις παρατηρήσεις που έκανε στους αυτόχθονες πληθυσμούς της αμερικανικής ηπείρου. Ο τίτλος του βιβλίου είναι " Shut your mouth and save your life ".
http://www.buteyko.ie/images/pdf/Shut_your_mouth.pdf
Πολλές φορές οι ειδικοί παρασυρόμαστε στην εξέταση του ασθενούς μας και παραβλέπουμε κάποια πράγματα που είναι σημαντικά. Οι γονείς είναι αυτοί που γνωρίζουν καλύτερα από όλους το παιδί τους και τις συνήθειές του. Ακόμη και στην εξέταση ρουτίνας από τον παιδίατρο ή τον οδοντίατρο πρέπει να αναφέρουν τι έχουν παρατηρήσει. Η έγκαιρη διάγνωση της στοματικής αναπνοής κι η αντιμετώπιση της είναι ανεκτίμητο δώρο στα παιδιά μας.
Για όποιον ενδιαφέρεται για περισσότερες πληροφορίες μπορεί να κοιτάξει και τα παρακάτω. Είναι όμως καθαρά επιστημονικές εργασίες και πολύ πιθανόν όχι κι ιδιαίτερα ευχάριστες στην ανάγνωση για μη ιατρούς.
Flutter, J. 2006. The negative effect of mouth breathing o the body and development of the child. International Journal of Orthodontics 17, 2: 31-37. Accessed March 17, 2016: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16881376
Jefferson, Y. 2010. Mouth breathing: adverse effects on facial growth, health, academics and behaviour. General dentistry. Accessed March 15, 2016:http://www.jeffersondental.com/assets/docs/mouthBreathing.pdf
Lipworth, B. and White, P. 2000. Allergic inflammation in the unified airway: start with the nose. Thorax 55, 10: 878-881. Accessed March 3, 2016: http://thorax.bmj.com/content/55/10/878.full.pdf+html
Motta, L., Bachiega, J., Guedes, C., Laranja, L. and Bussadori, S. 2011. Association between halitosis and mouth breathing in children. Clinics 66, 6: 939-942. Accessed March 17, 2016:http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3129960/pdf/cln-66-06-939.pdf
Page, D. and Mahony, D. 2010. The airway, breathing and orthodontics. Todays FDA 22, 2: 43-47. Accessed March 17, 2016:http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20443530
Sinha, D. and Guilleminault, C. 2010. Sleep disordered breathing in children.Indian Journal of Medical Research 131, 1: 311-320. Accessed March 17, 2016:http://icmr.nic.in/ijmr/2010/february/0221.pdf
Zusko, E. 2010. Posture and Dental Health. Temporomandibular Joint Disorder Effective Diagnosis. Accessed March 17, 2016:http://www.tmjorthocentre.com/index.php/conditions-of-tmd/posture
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου